Kan Şekeri Ölçüm Cihazınızı Yeterince Tanıyor Musunuz? Doğru Ölçüm Yaptığınıza Emin Misiniz?

Günlük yaşamda kan şekeri seviyelerini takip etmek, diyabetin kontrol altında tutulması açısından çok önemlidir, diyabet yönetiminin temel unsurlarından biridir.  Ölçümler için kan şekeri ölçüm cihazı (glukometre) kullanılır. Doğru sonuç elde edebilmek için kan şekeri ölçüm cihazının nasıl kullanılacağının iyi bilinmesi gerekir.

İyi Bir Kan Şekeri Ölçüm Cihazı İçin Özellikler

Kan şekeri ölçüm cihazlarının doğru sonuçlar verebilmesi için bazı önemli özelliklere sahip olmaları gerekir. İyi bir ölçüm cihazının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

• Güvenilir ve Hassas Sonuç: Ölçümlerin doğru ve güvenilir olması, tedavinizin en doğru şekilde planlanması için kritik öneme sahiptir. Cihaz uluslararası standartlara uygun olmalıdır.

• Kolay Kullanım: Cihazın kullanımı basit olmalı, özellikle yaşlı veya teknolojiye aşina olmayan kişiler için de kullanımı rahat olmalıdır. Ekranında büyük ve okunabilir sayılar olmalı, böylece sonuçlar kolayca görülebilmelidir.

• Hızlı Sonuç: Kan şekeri ölçüm cihazının sonuçları hızlı bir şekilde vermesi, diyabet yönetiminde zaman kazandırır. İdeal bir cihaz, kan şekeri seviyesini birkaç saniye içinde göstermelidir.

• Striplerin tedarik edilmesinde sorun olmaması, maliyetinin yüksek olmaması: Kan şekeri ölçüm cihazlarında ölçüm yaparken, strip adı verilen glukoz oksidaz içeren çubuklar kullanılır. Her cihaz marka uyumlu strip gerektirir. Bir markanın stribi başka marka bir cihazla kullanılamaz. Satın alınan cihazın striplerinin kolayca bulunabilmesi ve pahalı olmaması takibin sürdürülebilmesi bakımından önemlidir.

Striplerin Muhafazası

Kan şekeri ölçümünde kullanılan striplerin doğru koşullarda saklanması, ölçüm sonuçlarının güvenilirliğini doğrudan etkiler. Stripler:

• Sıcak ve Soğuk Ortamdan Korunmalı: Stripler, aşırı sıcak veya soğuk ortamlarda muhafaza edilmemelidir. Aksi halde, doğru sonuç vermez. Uygun saklama sıcaklığı +4 °C ile +32 °C arasındadır. Stripleri oda sıcaklığında ve kuru bir ortamda saklamak en iyisidir, aşırı sıcaklarda buzdolabına konulabilir. 

• Nemden Uzak Tutulmalı: Stripler neme karşı hassastır. Nem, striplerin bozulmasına ve yanlış sonuç vermesine yol açabilir. Bu nedenle, nemli ortamlarda bulundurulmamalı ve kapakları her kullanımdan sonra sıkıca kapatılmalıdır.

Ölçüm Cihazını İyi Tanımak Gerekir

Kan şekeri ölçüm cihazınızı nasıl kullanacağınızı tam olarak bilmek, doğru sonuçlar elde etmenin bir başka önemli parçasıdır. Cihazın ekran özelliklerini, menülerini ve tarih/saat ayarlarını doğru yapmalısınız. Özellikle ölçüm cihazının tarihinin doğru ayarlandığından emin olmak, ölçüm sonuçlarının takibi açısından önemlidir. Yanlış tarih ayarları, geçmiş ölçüm sonuçlarının doğru kaydedilmemesine yol açabilir.

Bazı ölçüm cihazları, bir akıllı telefon uygulamasıyla okumalarınızı gerçek zamanlı olarak sağlık uzmanınızla paylaşma olanağı sunar. Bazıları ise kan şekeri ölçümlerinizi bilgisayara indirme ve ardından test sonuçlarını doktorunuza e-postayla gönderme seçeneği sunabilir. Teknoloji kullanmaya alışkın diyabetliler için bu cihazlar daha fazla konfor sağlayabilir ve tercih edilebilir.. 

Ölçüm Cihazı Bakımlı Olmalıdır 

Şeker ölçüm cihazlarının temiz tutulması gerekir. Damlayan kan kurumadan nemli veya alkollü bir bezle silinmeli, cihazın içine sıvı kaçmamasına dikkat edilmelidir. Bu cihazlar pille çalışır. İhtiyaç halinde piller değiştirilmelidir. Glukometre cihazlarının genellikle 4-5 yılda bir değiştirilmesine ihtiyaç duyulur.

Ülkelere Göre Ölçüm Birimi Ayarları

Kan şekeri ölçüm cihazları, farklı ülkelerde farklı birimlerle ölçüm yapabilir. Bazı ülkelerde ölçüm birimi mg/dL (miligram/desilitre) iken, bazı ülkelerde mmol/L (milimol/litre) kullanılır. Bu nedenle, ölçüm cihazınızın ülkede kullanılan ölçüm birimine ayarlandığından emin olmalısınız. Genellikle cihazlar bu birimleri değitirmeye müsaittir. Eğer cihazınız mmol/L birimini kullanıyorsa ve siz mg/dL birimini kullanmak istiyorsanız, ama değiştiremiyorsanız, sonucu 18 ile çarparak mg/dL'ye çevirebilirsiniz. Aynı şekilde, mg/dL'den mmol/L'ye çevirmek için de sonucu 18'e bölmeniz yeterli olacaktır.

Ölçüm Hataları

Kan şekeri ölçüm cihazları bazı çevresel faktörlerden etkilenebilir. Basınç değişiklikleri, ölçüm sonuçlarını değiştirebilir. Özellikle uçak yolculukları veya dağlık bölgelerde yapılan ölçümlerde bu durum göz önünde bulundurulmalıdır. 

Kan glukozu test striplerinin son kullanma tarihi geçmişse,  stripler nemli ortamda veya uygun olmayan sıcaklıkta saklanmışsa ölçümler hatalı sonuç verir. Eller ıslak veya kirli ise yanlış sonuçlar bulunabilir. Ölçüm öncesi ellere alkolle dezenfeksiyon yapıldıysa tamamen buharlaşma beklenmelidir. 

Stribe az kan konulması ölçüm hatalarına neden olabilir.  Yetersiz kan konulduğunda cihazların çoğu ölçüm yapmadığı için bu ihtimal oldukça azdır. 

Tüm değişkenler kontrol edilmesine rağmen sürekli hatalı sonuç verdiğinden şüphelenilen cihazlar kontrol solüsyonu ile veya başka cihazla kıyaslanarak değerlendirilmelidir. Damardan alınan kan kullanılarak laboratuvarda yapılan ölçümle parmak ucu ölçümü arasında %15’e dek fark olabilir.

Kan Şekeri Ölçümünde Sonuç Olarak

Kan şekeri takibi, diyabet yönetiminde büyük öneme sahiptir. Ancak, doğru sonuçlar elde edebilmek için kan şekeri ölçüm cihazınızı nasıl kullanacağınızı bilmeniz, stripleri doğru şekilde muhafaza etmeniz ve cihazınızın ayarlarının doğru olduğundan emin olmanız gerekir. Ölçüm sonuçlarını doğru almak, ilaç ve insülin dozlarını ayarlamanıza, diyabetinizi daha iyi yönetmenize olanak tanır. Düzenli kan şekeri ölçümü ve doğru cihaz kullanımı, diyabetin günlük yönetiminde büyük fark yaratır.